ಗಣೇಶ ಚತುರ್ಥಿಯು ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮದ ಪ್ರಮುಖ ಹಬ್ಬವಾಗಿದ್ದು, ಬುದ್ಧಿವಂತಿಕೆ, ಸಮೃದ್ಧಿ ಮತ್ತು ಅದೃಷ್ಟದ ದೇವರಾದ ಗಣೇಶನ ಜನ್ಮದಿನವನ್ನು ಆಚರಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಹಬ್ಬವು ಭಾದ್ರಪದ ಮಾಸದ ಶುಕ್ಲ ಪಕ್ಷದ ಚತುರ್ಥಿಯಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಿ, 10 ದಿನಗಳ ಕಾಲ ಸಂಭ್ರಮದಿಂದ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಗಣೇಶನನ್ನು ವಿಘ್ನವಿನಾಶಕನೆಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ, ಏಕೆಂದರೆ ಆತನ ಆರಾಧನೆಯಿಂದ ಎಲ್ಲ ಅಡೆತಡೆಗಳು ದೂರವಾಗುತ್ತವೆ ಎಂಬ ನಂಬಿಕೆಯಿದೆ. ಈ ಉತ್ಸವವು ಭಾರತದಾದ್ಯಂತ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಕರ್ನಾಟಕ, ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ, ಆಂಧ್ರ ಪ್ರದೇಶ, ತೆಲಂಗಾಣ ಮತ್ತು ದೆಹಲಿಯಲ್ಲಿ ಅದ್ಧೂರಿಯಾಗಿ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಶುಭ ಮುಹೂರ್ತ
ದೃಕ್ ಪಂಚಾಂಗದ ಪ್ರಕಾರ, 2025ರ ಗಣೇಶ ಚತುರ್ಥಿಯು ಆಗಸ್ಟ್ 26ರಂದು ಮಧ್ಯಾಹ್ನ 1:54ಕ್ಕೆ ಶುರುವಾಗಿ, ಆಗಸ್ಟ್ 27ರ ಮಧ್ಯಾಹ್ನ 3:44ಕ್ಕೆ ಮುಗಿಯಲಿದೆ. ಗಣೇಶ ಪೂಜೆಗೆ ಶುಭ ಮುಹೂರ್ತವು ಆಗಸ್ಟ್ 27ರ ಬೆಳಗ್ಗೆ 11:06ರಿಂದ ಮಧ್ಯಾಹ್ನ 1:40ರವರೆಗೆ ಇರುತ್ತದೆ. ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಭಕ್ತರು ಗಣೇಶನ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿ, ವಿಧಿವಿಧಾನಗಳೊಂದಿಗೆ ಪೂಜೆ ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತಾರೆ. ಕೊನೆಯ ದಿನದಂದು ಗಣೇಶನ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಭವ್ಯ ಮೆರವಣಿಗೆಯೊಂದಿಗೆ ನದಿ, ಸಮುದ್ರ ಅಥವಾ ಕೆರೆಯಲ್ಲಿ ವಿಸರ್ಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಗಣೇಶ ಚತುರ್ಥಿಯ ಇತಿಹಾಸ
ಗಣೇಶನು ಶಿವ ಮತ್ತು ಪಾರ್ವತಿಯ ಪುತ್ರ. ಪುರಾಣದ ಕಥೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ಪಾರ್ವತಿಯು ತನ್ನ ದೇಹದ ಮಣ್ಣಿನಿಂದ ಗಣೇಶನನ್ನು ರೂಪಿಸಿದರು. ಒಮ್ಮೆ ಸ್ನಾನದ ವೇಳೆ ಗಣೇಶನನ್ನು ಬಾಗಿಲಿನಲ್ಲಿ ಕಾವಲಿಗೆ ನಿಲ್ಲಿಸಿದಾಗ, ಶಿವನು ಬಂದು ಒಳಗೆ ಪ್ರವೇಶಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದರು. ಗಣೇಶನು ಶಿವನನ್ನು ಒಳಗೆ ಬಿಡದಿದ್ದಕ್ಕೆ ಕೋಪಗೊಂಡ ಶಿವನು ಗಣೇಶನ ತಲೆಯನ್ನು ಕತ್ತರಿಸಿದರು. ಪಾರ್ವತಿಯ ದುಃಖವನ್ನು ಕಂಡ ಶಿವನು, ಗಣೇಶನಿಗೆ ಆನೆಯ ತಲೆಯನ್ನು ಜೋಡಿಸಿ ಜೀವಂತಗೊಳಿಸಿದರು. ಈ ಕಥೆಯು ಗಣೇಶನ ಜನ್ಮದ ಹಿನ್ನೆಲೆಯನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ.
17ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಮರಾಠಾ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಗಣೇಶ ಚತುರ್ಥಿಯ ಆಚರಣೆ ಜನಪ್ರಿಯವಾಯಿತು. ಛತ್ರಪತಿ ಶಿವಾಜಿಯವರು ಈ ಹಬ್ಬವನ್ನು ಸಾಮಾಜಿಕ ಏಕತೆಗಾಗಿ ಆಚರಿಸಿದರು. ನಂತರ, ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಲೋಕಮಾನ್ಯ ಬಾಳಗಂಗಾಧರ ತಿಲಕ್‌ರವರು ಗಣೇಶ ಉತ್ಸವವನ್ನು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯತೆ ಮತ್ತು ಜನರ ಒಗ್ಗಟ್ಟಿಗಾಗಿ ಜನಪ್ರಿಯಗೊಳಿಸಿದರು. ಈ ಉತ್ಸವವು ಜನರನ್ನು ಒಂದುಗೂಡಿಸುವ ಒಂದು ಸಾಮಾಜಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವಾಯಿತು.
ಆಚರಣೆಯ ವಿಧಾನ
ಗಣೇಶ ಚತುರ್ಥಿಯಂದು ಭಕ್ತರು ಗಣೇಶನ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಮನೆಗೆ ಅಥವಾ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಮಂಟಪಕ್ಕೆ ತಂದು ಸ್ಥಾಪಿಸುತ್ತಾರೆ. ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಹೂವು, ದೀಪ ಮತ್ತು ಅಲಂಕಾರದಿಂದ ಸಿಂಗರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪ್ರತಿದಿನ ಮಂತ್ರ, ಭಜನೆ, ಆರತಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಪೂಜೆ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಮೋದಕ, ಲಡ್ಡು, ಕಡುಬು ಮುಂತಾದ ಸಿಹಿತಿಂಡಿಗಳನ್ನು ನೈವೇದ್ಯವಾಗಿ ಅರ್ಪಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಆಚರಣೆಯು 2, 5, 7 ಅಥವಾ 10 ದಿನಗಳವರೆಗೆ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಕೊನೆಯ ದಿನದಂದು ಗಣೇಶನ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಭವ್ಯ ಮೆರವಣಿಗೆಯೊಂದಿಗೆ ನದಿ, ಸಮುದ್ರ ಅಥವಾ ಕೆರೆಯಲ್ಲಿ ವಿಸರ್ಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಇದು ಗಣೇಶನ ವಿದಾಯದ ಸಂಕೇತವಾಗಿದೆ.
ಗಣೇಶ ಚತುರ್ಥಿಯ ಮಹತ್ವ
ಗಣೇಶನು ವಿಘ್ನವಿನಾಶಕನಾಗಿದ್ದು, ಆತನ ಆರಾಧನೆಯಿಂದ ಜೀವನದ ಎಲ್ಲ ಅಡೆತಡೆಗಳು ದೂರವಾಗುತ್ತವೆ ಎಂಬ ನಂಬಿಕೆಯಿದೆ. ಈ ಹಬ್ಬವು ಬುದ್ಧಿವಂತಿಕೆ, ಸಮೃದ್ಧಿ ಮತ್ತು ಶುಭಕಾರ್ಯದ ಆರಂಭಕ್ಕೆ ಸಂಕೇತವಾಗಿದೆ. ಗಣೇಶ ಚತುರ್ಥಿಯು ಕೇವಲ ಧಾರ್ಮಿಕ ಹಬ್ಬವಲ್ಲ, ಇದು ಸಮುದಾಯವನ್ನು ಒಗ್ಗೂಡಿಸುವ, ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಮೌಲ್ಯಗಳನ್ನು ಉಳಿಸುವ ಮತ್ತು ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಆಚರಿಸುವ ಒಂದು ವಿಶಿಷ್ಟ ಉತ್ಸವವಾಗಿದೆ.
