ಇಂದು ಮಂಗಳವಾರದಂದು ರಾಜ್ಯಾದ್ಯಂತ ವಾಲ್ಮೀಕಿ ಜಯಂತಿಯನ್ನು ಭಕ್ತಿಭಾವದಿಂದ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಅಶ್ವಿನಿ ಮಾಸದ ಪೂರ್ಣಿಮಾ ತಿಥಿಯಂದು ಬರುವ ಈ ಹಬ್ಬವು ಮಹರ್ಷಿ ವಾಲ್ಮೀಕಿಯವರ ಜನ್ಮದಿನವನ್ನು ಸ್ಮರಿಸುತ್ತದೆ. ಸಂಸ್ಕೃತ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಆದಿ ಕವಿಯಾಗಿ, ರಾಮಾಯಣ ಮಹಾಕಾವ್ಯದ ರಚನೆಕಾರರಾಗಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧರಾದ ವಾಲ್ಮೀಕಿಯವರ ಕೊಡುಗೆಯನ್ನು ಈ ದಿನ ಗೌರವಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸನಾತನ ಹಿಂದೂ ಸಂಪ್ರದಾಯದಲ್ಲಿ ಈ ಜಯಂತಿಯು ವಿಶೇಷ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಭಕ್ತರು ಪೂಜೆ, ಭಜನೆ ಮತ್ತು ಮೆರವಣಿಗೆಗಳ ಮೂಲಕ ಅವರನ್ನು ಸ್ಮರಿಸುತ್ತಾರೆ.
ವಾಲ್ಮೀಕಿ ಜಯಂತಿಯ ಶುಭ ಮುಹೂರ್ತಗಳು 2025ರಲ್ಲಿ ಹೀಗಿವೆ: ಪೂರ್ಣಿಮಾ ತಿಥಿ ಅಕ್ಟೋಬರ್ 6ರ ಸೋಮವಾರ ಮಧ್ಯಾಹ್ನ 12:23ಕ್ಕೆ ಆರಂಭವಾಗಿ, ಅಕ್ಟೋಬರ್ 7ರ ಮಂಗಳವಾರ ಬೆಳಗ್ಗೆ 9:16ಕ್ಕೆ ಮುಕ್ತಾಯಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಭಕ್ತರು ಪೂಜಾ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತಾರೆ. ಹಿಂದೂ ಪಂಚಾಂಗದ ಪ್ರಕಾರ, ಅಶ್ವಿನಿ ಮಾಸದ ಪೂರ್ಣಿಮಾ ದಿನವು ಶರತ್ಕಾಲದ ಹುಣ್ಣಿಮೆಯಾಗಿದ್ದು, ಇದನ್ನು ಶರದ್ ಪೂರ್ಣಿಮಾ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಈ ದಿನದಂದು ಚಂದ್ರನ ಕಿರಣಗಳು ಅಮೃತದಂತೆಯೇ ಶಕ್ತಿಯುತವೆಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ.
ಮಹರ್ಷಿ ವಾಲ್ಮೀಕಿಯ ಜೀವನ ಚರಿತ್ರೆಯು ಪ್ರೇರಣಾದಾಯಕವಾಗಿದೆ. ಅವರ ಮೂಲ ಹೆಸರು ರತ್ನಾಕರ. ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಅವರು ದರೋಡೆಕೋರರಾಗಿ ಜೀವನ ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಪ್ರಯಾಣಿಕರನ್ನು ಭಯಭೀತಗೊಳಿಸಿ, ದರೋಡೆ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಆದರೆ ಒಂದು ದಿನ ನಾರದ ಮುನಿಯನ್ನು ಭೇಟಿಯಾದ ನಂತರ ಅವರ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ಬದಲಾವಣೆಯಾಯಿತು. ನಾರದರು ಅವರಿಗೆ ರಾಮ ನಾಮದ ಮಹತ್ವವನ್ನು ತಿಳಿಸಿದರು. ಆದರೆ ರತ್ನಾಕರನಿಗೆ ‘ರಾಮ’ ಎಂದು ಉಚ್ಚರಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ. ಬದಲಿಗೆ ಅವರು ‘ಮರ’ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದರು. ನಾರದರು ಅದನ್ನು ಉಲ್ಟಾ ಮಾಡಿ ‘ರಾಮ’ ಎಂದು ಪಠಿಸುವಂತೆ ಸೂಚಿಸಿದರು. ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ತಪಸ್ಸು ಮಾಡಿದ ಅವರ ದೇಹದ ಮೇಲೆ ಹುತ್ತಗಳು ಬೆಳೆದು, ಅವರು ‘ವಾಲ್ಮೀಕಿ’ (ಹುತ್ತದಿಂದ ಹುಟ್ಟಿದವ) ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಟ್ಟರು.
ತಪಸ್ಸಿನ ನಂತರ, ವಾಲ್ಮೀಕಿಯವರು ರಾಮಾಯಣವನ್ನು ರಚಿಸಿದರು. ಇದು ಶ್ರೀರಾಮನ ಜೀವನ ಚರಿತ್ರೆಯನ್ನು ವಿವರಿಸುವ ಮಹಾಕಾವ್ಯವಾಗಿದ್ದು, 24,000 ಶ್ಲೋಕಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇದು ಸತ್ಯ, ಧರ್ಮ, ಕರ್ತವ್ಯ ಮತ್ತು ಕರುಣೆಯ ಮೌಲ್ಯಗಳನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುತ್ತದೆ. ವಾಲ್ಮೀಕಿಯವರು ತ್ರೇತಾಯುಗದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು ಎಂದು ಪುರಾಣಗಳು ಹೇಳುತ್ತವೆ. ಅವರ ರಚನೆಯು ಭಾರತೀಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಮೇಲೆ ಆಳವಾದ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಿದ್ದು, ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮದ ಮೂಲ ಗ್ರಂಥಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ವಾಲ್ಮೀಕಿ ಸಮುದಾಯದವರು ಅವರನ್ನು ತಮ್ಮ ಪೂರ್ವಜರಾಗಿ ಪೂಜಿಸುತ್ತಾರೆ. ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಗುಜರಾತ್, ಪಂಜಾಬ್ ಮತ್ತು ರಾಜಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಈ ಹಬ್ಬವು ಭವ್ಯವಾಗಿ ಆಚರಣೆಯಾಗುತ್ತದೆ.
ವಾಲ್ಮೀಕಿ ಜಯಂತಿಯ ಮಹತ್ವ
ವಾಲ್ಮೀಕಿ ಜಯಂತಿ ಕೇವಲ ಜನ್ಮದಿನದ ಆಚರಣೆಗೆ ಮಾತ್ರ ಸೀಮಿತವಲ್ಲ. ಇದು ಪಶ್ಚಾತ್ತಾಪ, ರೂಪಾಂತರ ಮತ್ತು ಭಕ್ತಿಯ ಸಂದೇಶವನ್ನು ಹರಡುತ್ತದೆ. ದುಷ್ಟ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ತ್ಯಜಿಸಿ, ಸದಾಚಾರದ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ಅನುಸರಿಸುವಂತೆ ಪ್ರೇರೇಪಿಸುತ್ತದೆ. ಆಧುನಿಕ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಈ ಸಂದೇಶವು ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಸ್ತುತವಾಗಿದೆ, ಏಕೆಂದರೆ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ನೈತಿಕ ಮೌಲ್ಯಗಳು ಕುಸಿಯುತ್ತಿರುವಂತೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ವಾಲ್ಮೀಕಿಯ ಜೀವನವು ತೋರುತ್ತದೆಯೇನೆಂದರೆ, ಯಾರೇ ಆದರೂ ಬದಲಾಗಬಹುದು ಮತ್ತು ಮಹಾನ್ ಸಾಧನೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಬಹುದು.
ಪೂಜಾ ವಿಧಾನಗಳು ಸರಳವಾಗಿವೆ ಮತ್ತು ಭಕ್ತಿಪೂರ್ವಕವಾಗಿವೆ. ಬೆಳಗ್ಗೆ ಬೇಗನೆ ಎದ್ದು, ಪವಿತ್ರ ಸ್ನಾನ ಮಾಡಿ. ಗಂಗಾ ನದಿಯಲ್ಲಿ ಸ್ನಾನ ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲದಿದ್ದರೆ, ಮನೆಯ ನೀರಿಗೆ ಗಂಗಾಜಲ ಬೆರೆಸಿ ಸ್ನಾನ ಮಾಡಿ. ಸ್ವಚ್ಛ ಬಟ್ಟೆ ಧರಿಸಿ, ಸೂರ್ಯದೇವರಿಗೆ ಅರ್ಘ್ಯ ಸಲ್ಲಿಸಿ. ಪೂಜಾ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ವಾಲ್ಮೀಕಿಯವರ ಚಿತ್ರ ಅಥವಾ ವಿಗ್ರಹಕ್ಕೆ ಹೂವು, ಹಣ್ಣು, ಧೂಪ-ದೀಪಗಳೊಂದಿಗೆ ಪೂಜೆ ಮಾಡಿ. ರಾಮಾಯಣದ ಶ್ಲೋಕಗಳನ್ನು ಪಠಿಸಿ ಅಥವಾ ಭಜನೆಗಳನ್ನು ಹಾಡಿ. ಈ ದಿನದಂದು ಉಪವಾಸವನ್ನು ಆಚರಿಸುವವರೂ ಇದ್ದಾರೆ.
ಅನೇಕ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಮೆರವಣಿಗೆಗಳು, ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಮತ್ತು ರಾಮಾಯಣದ ನಾಟಕಗಳನ್ನು ಆಯೋಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಶಾಲೆಗಳು ಮತ್ತು ಕಾಲೇಜುಗಳಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ವಾಲ್ಮೀಕಿಯ ಜೀವನದ ಬಗ್ಗೆ ಉಪನ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ.
