ನವದೆಹಲಿ: ಮಣಿಪುರದಲ್ಲಿ 2023ರ ಮೇ 3ರಿಂದ ಭುಗಿಲೆದ್ದಿರುವ ಜನಾಂಗೀಯ ಹಿಂಸಾಚಾರದಿಂದಾಗಿ ರಾಜ್ಯದ ಆಡಳಿತ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಕುಸಿದಿರುವ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ, ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ ಆಳ್ವಿಕೆಯನ್ನು ಆಗಸ್ಟ್ 13ರಿಂದ ಇನ್ನೂ ಆರು ತಿಂಗಳ ಕಾಲ ವಿಸ್ತರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ಬಗ್ಗೆ ಕೇಂದ್ರ ಗೃಹ ಸಚಿವ ಅಮಿತ್ ಶಾ ಅವರು ರಾಜ್ಯಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಈ ವಿಸ್ತರಣೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಪ್ರಸ್ತಾವನೆಯನ್ನು ಮಂಡಿಸಿದ್ದು, ಸದನವು ಅದನ್ನು ಅಂಗೀಕರಿಸಿದೆ.
ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ ಆಳ್ವಿಕೆಯನ್ನು ಫೆಬ್ರವರಿ 13ರಂದು ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಜಾರಿಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು. ಈ ಆದೇಶವು ಮಾಜಿ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಎನ್. ಬಿರೇನ್ ಸಿಂಗ್ ಅವರ ರಾಜೀನಾಮೆಯನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿತ್ತು, ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗಿದ್ದು ಕುಕಿ-ಜೊ ಮತ್ತು ಮೈತೈ ಸಮುದಾಯಗಳ ನಡುವಿನ ಜನಾಂಗೀಯ ಸಂಘರ್ಷ ಹಾಗೂ ಬಿಜೆಪಿಯ ಶಾಸಕರಿಂದ ಎದುರಾದ ರಾಜಕೀಯ ಒತ್ತಡ. ಈ ವಿಸ್ತರಣೆಯು ಸಂವಿಧಾನದ 356ನೇ ವಿಧಿಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಆಗಸ್ಟ್ 13ರಿಂದ ಜಾರಿಗೆ ಬರಲಿದ್ದು, ರಾಜ್ಯದ ಆಡಳಿತವನ್ನು ರಾಜ್ಯಪಾಲರ ಕಚೇರಿಯ ಮೂಲಕ ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರ ನಿರ್ವಹಿಸಲಿದೆ.
ಹಿನ್ನೆಲೆ ಮತ್ತು ಕಾರಣಗಳು
2023ರ ಮೇ 3ರಂದು ಮಣಿಪುರದಲ್ಲಿ ಕುಕಿ-ಜೊ ಮತ್ತು ಮೈತೈ ಸಮುದಾಯಗಳ ನಡುವೆ ಜನಾಂಗೀಯ ಸಂಘರ್ಷ ಭುಗಿಲೆದ್ದಿತು, ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು ಮಣಿಪುರ ಹೈಕೋರ್ಟ್‌ನ ಆದೇಶದ ವಿರುದ್ಧ ನಡೆದ ‘ಜನಜಾತಿ ಒಗ್ಗಟ್ಟಿನ ಮೆರವಣಿಗೆ’. ಈ ಹಿಂಸಾಚಾರದಿಂದಾಗಿ 250ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಜನರು ಸಾವನ್ನಪ್ಪಿದ್ದು, 60,000ಕ್ಕೂ ಅಧಿಕ ಜನರು ತಮ್ಮ ಮನೆಗಳನ್ನು ತೊರೆಯಬೇಕಾಯಿತು. ಇಂಫಾಲ್ ಕಣಿವೆಯನ್ನು ನಾಗಾಲ್ಯಾಂಡ್ ಮತ್ತು ಅಸ್ಸಾಂಗೆ ಸಂಪರ್ಕಿಸುವ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿಗಳಾದ NH-2 ಮತ್ತು NH-37 ಕುಕಿ-ಜೊ ವಾಸದ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಮೂಲಕ ಹಾದುಹೋಗುವುದರಿಂದ, ಮೈತೈ ಸಮುದಾಯದವರು 2023ರಿಂದ ಈ ಮಾರ್ಗಗಳನ್ನು ಬಳಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಿಲ್ಲ. ಇದರ ಜೊತೆಗೆ, 6,000ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಪೊಲೀಸ್ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರಗಳು ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ದೋಚಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ.
2022 ಮತ್ತು 2023ರಲ್ಲಿ ಎನ್. ಬಿರೇನ್ ಸಿಂಗ್ ಅವರು ಮೀಸಲು ಅರಣ್ಯ ಪ್ರದೇಶಗಳು ಮತ್ತು ಸರ್ಕಾರಿ ಭೂಮಿಯ ಅತಿಕ್ರಮಣದ ವಿರುದ್ಧ ತೆರವು ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ ನಡೆಸಿದ್ದರು, ಇದು ಕುಕಿ ಮತ್ತು ಜೊ ಸಮುದಾಯಗಳಿಂದ ವ್ಯಾಪಕ ಆಂದೋಲನಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಈ ಘಟನೆಗಳು ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ ಕುಸಿತಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು, ಇದರಿಂದಾಗಿ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ ಆಳ್ವಿಕೆ ಜಾರಿಗೊಳಿಸುವ ಅನಿವಾರ್ಯತೆ ಎದುರಾಯಿತು.
ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ ಆಳ್ವಿಕೆ:
ಸಂವಿಧಾನದ 356ನೇ ವಿಧಿಯಡಿ, ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರವು ಸಂವಿಧಾನದಂತೆ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಲು ವಿಫಲವಾದಾಗ, ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರವು ರಾಜ್ಯದ ಆಡಳಿತವನ್ನು ತನ್ನ ವಶಕ್ಕೆ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ರಾಜ್ಯಪಾಲರ ಮೂಲಕ ಆಡಳಿತ ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯ ವಿಧಾನಸಭೆಯನ್ನು ಸ್ಥಗಿತಗೊಳಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಆಳ್ವಿಕೆಯು ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಆರು ತಿಂಗಳವರೆಗೆ ಇರಬಹುದು ಮತ್ತು ಸಂಸತ್ತಿನ ಅನುಮೋದನೆಯೊಂದಿಗೆ ಗರಿಷ್ಠ ಮೂರು ವರ್ಷಗಳವರೆಗೆ ವಿಸ್ತರಿಸಬಹುದು. ಮಣಿಪುರದಲ್ಲಿ, ವಿಧಾನಸಭೆಯನ್ನು ಭಂಗಗೊಳಿಸದೆ ‘ಸ್ಥಗಿತಗೊಂಗೆ’ (Suspended Animation) ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಇರಿಸಲಾಗಿದೆ, ಇದರಿಂದ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ ಆಳ್ವಿಕೆ ರದ್ದಾದ ಬಳಿಕ ಚುನಾಯಿತ ಸರ್ಕಾರವನ್ನು ಮರುಸ್ಥಾಪಿಸಬಹುದು.
ಎನ್‌ಡಿಎ ಮೈತೈ ಮತ್ತು ನಾಗಾ ಶಾಸಕರು ಚುನಾಯಿತ ಸರ್ಕಾರವನ್ನು ಆಗಸ್ಟ್ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಮರುಸ್ಥಾಪಿಸುವ ಭರವಸೆಯನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದ್ದರೂ, ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ವಿಸ್ತರಣೆಗೆ ಒತ್ತಡವನ್ನುಂಟುಮಾಡಿದೆ. ಕೆಲವು ಶಾಸಕರು ಮತ್ತು ಸಿವಿಲ್ ಸೊಸೈಟಿ ಸಂಘಟನೆಗಳು ಈ ನಿರ್ಧಾರವನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಿದ್ದು, ಶಾಂತಿ ಮತ್ತು ಸಾಮಾನ್ಯ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಪುನರ್‌ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರ ವಿಫಲವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಟೀಕಿಸಿವೆ. ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನ ಜೈರಾಮ್ ರಮೇಶ್ ಅವರು, “ಮಣಿಪುರದ ಸಾಮಾಜಿಕ ರಚನೆಯನ್ನು ಧ್ವಂಸಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ” ಎಂದು ಆರೋಪಿಸಿದ್ದಾರೆ.
ಕಳೆದ 24 ಗಂಟೆಗಳಲ್ಲಿ, ಇಂಫಾಲ್ ವೆಸ್ಟ್, ಬಿಷ್ಣುಪುರ್, ತೆಂಗ್‌ನೌಪಾಲ್, ಮತ್ತು ಚಾಂದೇಲ್ ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ 10 ಉಗ್ರರನ್ನು ಭದ್ರತಾ ಪಡೆಗಳು ಬಂಧಿಸಿವೆ. ಈ ಉಗ್ರರು ಕಾಂಗ್ಲೇಪಾಕ್ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಾರ್ಟಿ (KCP), ಪೀಪಲ್ಸ್ ರಿವೊಲ್ಯೂಷನರಿ ಪಾರ್ಟಿ ಆಫ್ ಕಾಂಗ್ಲೇಪಾಕ್ (PREPAK), ಮತ್ತು ಪೀಪಲ್ಸ್ ಲಿಬರೇಷನ್ ಆರ್ಮಿ (PLA) ಸಂಘಟನೆಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದವರಾಗಿದ್ದಾರೆ.
