ಬೆಂಗಳೂರು ಮೆಟ್ರೋ ರೈಲು ನಿಗಮ ಲಿಮಿಟೆಡ್ (BMRCL) ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಪ್ರಯಾಣ ದರವನ್ನು ಶೇ. 71ರಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಿಸಿದ್ದು, ಈ ದರ ಏರಿಕೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಶುಲ್ಕ ಮಾದರಿ ಅಧ್ಯಯನಕ್ಕಾಗಿ ವಿದೇಶ ಪ್ರವಾಸಕ್ಕೆ 26 ಲಕ್ಷ ರೂಪಾಯಿ ಖರ್ಚು ಮಾಡಿರುವ ಆಘಾತಕಾರಿ ಸಂಗತಿ ಆರ್‌ಟಿಐ ಮೂಲಕ ಬಹಿರಂಗವಾಗಿದೆ. ಹಾಂಗ್ ಕಾಂಗ್ ಮತ್ತು ಸಿಂಗಾಪುರದ ಮೆಟ್ರೋ ಶುಲ್ಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಲು ಈ ಹಣವನ್ನು ವ್ಯಯಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ತಿಳಿದುಬಂದಿದೆ.
ಆರ್‌ಟಿಐ ಅರ್ಜಿಗೆ ಉತ್ತರಿಸಿದ BMRCL, ಶುಲ್ಕ ನಿಗದಿ ಸಮಿತಿ (FFC) ಸದಸ್ಯರಿಗೆ 12.97 ಲಕ್ಷ ರೂ. ಮತ್ತು BMRCL ಅಧಿಕಾರಿಗಳಿಗೆ 12.88 ಲಕ್ಷ ರೂ. ಖರ್ಚು ಮಾಡಿ, ಒಟ್ಟು 26 ಲಕ್ಷ ರೂಪಾಯಿಯನ್ನು ಹಾಂಗ್ ಕಾಂಗ್ ಮತ್ತು ಸಿಂಗಾಪುರದ ಶುಲ್ಕ ಮಾದರಿ ಅಧ್ಯಯನಕ್ಕೆ ಬಳಸಿರುವುದಾಗಿ ತಿಳಿಸಿದೆ. ಈ ಸಮಿತಿಯಲ್ಲಿ ಮದ್ರಾಸ್ ಹೈಕೋರ್ಟ್‌ನ ಮಾಜಿ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶ ಆರ್. ತರಣಿ, ಕೇಂದ್ರ ವಸತಿ ಮತ್ತು ನಗರ ವ್ಯವಹಾರಗಳ ಸಚಿವಾಲಯದ ಹೆಚ್ಚುವರಿಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ ಸತೀಂದರ್ ಪಾಲ್ ಸಿಂಗ್ ಮತ್ತು ಕರ್ನಾಟಕ ಸರ್ಕಾರದ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಮುಖ್ಯ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಯಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದ ನಿವೃತ್ತ ಐಎಎಸ್ ಅಧಿಕಾರಿ ಇ.ವಿ. ರಮಣ ರೆಡ್ಡಿ ಸೇರಿದ್ದರು.
BMRCL ಪ್ರಕಾರ, ದೇಶೀಯವಾಗಿ ದೆಹಲಿ ಮತ್ತು ಚೆನ್ನೈ ಮೆಟ್ರೋಗಳನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಿದ್ದೇ ಆದರೆ, ವಿದೇಶದಲ್ಲಿ MTR ಹಾಂಗ್ ಕಾಂಗ್ ಮತ್ತು SMRT ಸಿಂಗಾಪುರವನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಲಾಗಿತ್ತು. ಆದರೆ, ಈ ಖರ್ಚಿನ ವಿವರವನ್ನು ಜನರ ಮೇಲೆ ದರ ಏರಿಕೆ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಹೊರೆ ಹಾಕಿರುವುದು ಟೀಕೆಗೆ ಗುರಿಯಾಗಿದೆ.
ಆರ್‌ಟಿಐ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ, 2017ರಿಂದ 7.5 ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಶೇ. 105.15ರಷ್ಟು ದರ ಹೆಚ್ಚಳವನ್ನು BMRCL ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಿತ್ತು ಎಂದು ತಿಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆದರೆ, FFC ಶಿಫಾರಸಿನ ನಂತರ ಶೇ. 51.55ರಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಳವನ್ನು ಜಾರಿಗೆ ತರಲಾಗಿದೆ. ಇದು ವಾರ್ಷಿಕವಾಗಿ ಸರಾಸರಿ ಶೇ. 6.87ರಷ್ಟು ಏರಿಕೆಯಾಗಿದೆ. ಫೆಬ್ರವರಿ 14, 2025ರಿಂದ ಜಾರಿಗೆ ಬಂದ ಪರಿಷ್ಕೃತ ದರಗಳಲ್ಲಿ ಗರಿಷ್ಠ ಶುಲ್ಕ ₹90 ತಲುಪಿದ್ದು, ಇದು ದೇಶದಲ್ಲೇ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಎಂದು ಗಮನಿಸಲಾಗಿದೆ.
FFC ವರದಿ ಮತ್ತು ಪ್ರಯಾಣಿಕರ ಆದಾಯದ ವಿವರಗಳನ್ನು ಆರ್‌ಟಿಐಯಡಿ ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸಲು BMRCL ನಿರಾಕರಿಸಿದೆ. “ವರದಿಯನ್ನು ವೆಬ್‌ಸೈಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಅಪ್‌ಲೋಡ್ ಮಾಡಿದ ನಂತರ ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗೆ ಲಭ್ಯವಾಗಲಿದೆ” ಎಂದು ಹೇಳಿದೆ. ಜನವರಿ-ಮಾರ್ಚ್ 2025ರ ಪ್ರಯಾಣಿಕರ ಸಂಖ್ಯೆ ಮತ್ತು ಆದಾಯದ ಡೇಟಾವನ್ನೂ ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಂಸ್ಥೆ ತಿರಸ್ಕರಿಸಿದೆ. ಇದು ಆರ್‌ಟಿಐ ಕಾಯ್ದೆಯ ಉದ್ದೇಶಕ್ಕೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಟೀಕಿಸಲಾಗಿದೆ.
ದರ ಏರಿಕೆಯ ನಂತರ ದೈನಂದಿನ ಪ್ರಯಾಣಿಕರ ಸಂಖ್ಯೆ 8.7 ಲಕ್ಷದಿಂದ 7 ಲಕ್ಷಕ್ಕೆ ಕುಸಿದಿದೆ ಎಂದು BMRCL ಮೂಲಗಳು ತಿಳಿಸಿವೆ. ಕರ್ನಾಟಕ ಹೈಕೋರ್ಟ್ ಬೈಕ್ ಟ್ಯಾಕ್ಸಿಗಳನ್ನು ಸ್ಥಗಿತಗೊಳಿಸುವ ಆದೇಶದಿಂದ ಮತ್ತಷ್ಟು ಕುಸಿತದ ನಿರೀಕ್ಷೆ ಇದೆ. ಶೇರ್ ಆಟೋಗಳ ಕೊರತೆ, ಫೀಡರ್ ಬಸ್‌ಗಳ ಕಳಪೆ ಸೇವೆ ಮತ್ತು ಆಟೋ ರಿಕ್ಷಾಗಳ ಸಮಸ್ಯೆಯಿಂದ ಮೆಟ್ರೋ ಬಳಕೆದಾರರು ಬೈಕ್ ಟ್ಯಾಕ್ಸಿಗಳನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದ್ದರು. ಇದರ ನಿಷೇಧವು ಪ್ರಯಾಣ ವೆಚ್ಚವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿ, ಮೆಟ್ರೋ ಬಳಕೆ ಕಡಿಮೆಯಾಗುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇದೆ.
ಏಪ್ರಿಲ್ 1, 2025ರಂದು ದರ ಏರಿಕೆ ವಿರುದ್ಧ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಹಿತಾಸಕ್ತಿ ಮೊಕದ್ದಮೆ ಸಲ್ಲಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಆದರೆ, ಹೈಕೋರ್ಟ್ ಇದನ್ನು ವಜಾಗೊಳಿಸಿ, ದರ ಪರಿಷ್ಕರಣೆ ಮೆಟ್ರೋ ರೈಲ್ವೆ ಕಾಯ್ದೆಯ ವ್ಯಾಪ್ತಿಗೆ ಬರುತ್ತದೆ ಎಂದು ತೀರ್ಪು ನೀಡಿತು. BMRCL ತನ್ನ ಖರ್ಚು ಹೆಚ್ಚಳವನ್ನು ಸಮರ್ಥಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದು, “2017ರಿಂದ ಸಿಬ್ಬಂದಿ ವೆಚ್ಚ ಶೇ. 42, ಇಂಧನ ವೆಚ್ಚ ಶೇ. 34 ಮತ್ತು ನಿರ್ವಹಣಾ ವೆಚ್ಚ ಶೇ. 366ರಷ್ಟು ಏರಿದೆ” ಎಂದು ತಿಳಿಸಿದೆ.
ದರ ಏರಿಕೆಯಿಂದ ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗೆ ಆರ್ಥಿಕ ಒತ್ತಡ ಹೆಚ್ಚಿದ್ದರೂ, ವಿದೇಶ ಪ್ರವಾಸಕ್ಕೆ ಲಕ್ಷಗಟ್ಟಲೆ ಖರ್ಚು ಮಾಡಿರುವುದು ಆಕ್ರೋಶಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ. ಪಾರದರ್ಶಕತೆಯ ಕೊರತೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಯಾಣಿಕರ ಸಂಖ್ಯೆ ಕುಸಿತದ ಮಧ್ಯೆ, ಮೆಟ್ರೋ ಸೇವೆಯ ಭವಿಷ್ಯದ ಬಗ್ಗೆ ಜನರಲ್ಲಿ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳು ಮೂಡಿವೆ.