ನವದೆಹಲಿ: ಭಾರತದಲ್ಲಿ ತೀವ್ರ ಬಡತನ (extreme poverty) ಗಣನೀಯವಾಗಿ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದೆ ಎಂಬುದು ವಿಶ್ವಬ್ಯಾಂಕ್‌ನ ಇತ್ತೀಚಿನ ವರದಿಯಿಂದ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿದೆ. 2011-12ರಲ್ಲಿ ಶೇ. 27.1ರಷ್ಟಿದ್ದ ತೀವ್ರ ಬಡತನದ ಪ್ರಮಾಣವು 2022-23ರ ವೇಳೆಗೆ ಶೇ. 5.3ಕ್ಕೆ ಇಳಿದಿದೆ. ತೀವ್ರ ಬಡತನದ ಮಾನದಂಡವನ್ನು ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಎತ್ತರಿಸಿದರೂ, ಈ ಗಣನೀಯ ಕುಸಿತ ಸಾಧ್ಯವಾಗಿದೆ.
ತೀವ್ರ ಬಡತನ ಎಂದರೇನು?
ವಿಶ್ವಬ್ಯಾಂಕ್‌ನ ಪ್ರಕಾರ, ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ದೈನಂದಿನ ಆದಾಯವು 3 ಡಾಲರ್‌ಗಿಂತ (ಸುಮಾರು 250 ರೂ.) ಕಡಿಮೆಯಿದ್ದರೆ, ಅವರನ್ನು ತೀವ್ರ ಬಡವರೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಹಿಂದೆ 2.15 ಡಾಲರ್ ಆಗಿದ್ದ ಮಾನದಂಡವನ್ನು 2021ರ ಖರೀದಿ ಶಕ್ತಿ ಸಮಾನತೆ (Purchasing Power Parity) ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ 3 ಡಾಲರ್‌ಗೆ ಏರಿಸಲಾಯಿತು. ಈ ಹೊಸ ಮಾನದಂಡದಿಂದ ಜಾಗತಿಕವಾಗಿ ತೀವ್ರ ಬಡತನದ ಸಂಖ್ಯೆ 12.5 ಕೋಟಿಯಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಾದರೂ, ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಈ ಪ್ರಮಾಣ ಗಣನೀಯವಾಗಿ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದೆ. 2011-12ರಲ್ಲಿ 34.45 ಕೋಟಿ ಜನರು ತೀವ್ರ ಬಡತನದಲ್ಲಿದ್ದರೆ, 2022-23ರಲ್ಲಿ ಈ ಸಂಖ್ಯೆ 7.52 ಕೋಟಿಗೆ ಇಳಿದಿದೆ.
ಬಡತನ ಇಳಿಕೆಗೆ ಕಾರಣಗಳು
ಬಡತನ ಕುಸಿತಕ್ಕೆ ಭಾರತದ ಸರ್ಕಾರದ ನೀತಿಗಳು ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಪ್ರಮುಖ ಕಾರಣವಾಗಿವೆ. ಗೃಹ ಅನುಭೋಗ ವೆಚ್ಚ ಸಮೀಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ (Household Consumption Expenditure Survey) ಭಾರತವು ಯೂನಿಫಾರ್ಮ್ ರೆಫರೆನ್ಸ್ ಪೀರಿಯಡ್ ವಿಧಾನದ ಬದಲಿಗೆ ಮಾಡಿ ಫೈಡ್ ಮಿಕ್ಸೆಡ್ ರೀಕಾಲ್ ಪೀರಿಯಡ್ ವಿಧಾನವನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡಿತ್ತು. ಈ ಬದಲಾವಣೆಯಿಂದ ಜನರ ಖರ್ಚು ಮತ್ತು ಬಡತನದ ಮಟ್ಟವನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ನಿಖರವಾಗಿ ಅಳೆಯಲು ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು.
ಇದರ ಜೊತೆಗೆ, ಭಾರತದ ಆರ್ಥಿಕ ಸುಧಾರಣೆಗಳು, ಗ್ರಾಮೀಣ ಉದ್ಯೋಗ ಯೋಜನೆಗಳಾದ ಮನರೇಗಾ, ಸ್ವಯಂ ಉದ್ಯೋಗಕ್ಕೆ ಉತ್ತೇಜನ, ಆರೋಗ್ಯ ಮತ್ತು ಶಿಕ್ಷಣದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಹೂಡಿಕೆ, ಹಾಗೂ ಜನಧನ್ ಯೋಜನೆಯಂತಹ ಆರ್ಥಿಕ ಸೇರ್ಪಡೆ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಬಡತನ ಇಳಿಕೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗಿವೆ. ಈ ಯೋಜನೆಗಳು ಗ್ರಾಮೀಣ ಮತ್ತು ನಗರ ಬಡವರಿಗೆ ಆರ್ಥಿಕ ಸ್ಥಿರತೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸಿವೆ.
ವಿಶ್ವಬ್ಯಾಂಕ್‌ನ ಮೆಚ್ಚುಗೆ
ವಿಶ್ವಬ್ಯಾಂಕ್‌ನ ವರದಿಯು ಭಾರತದ ಈ ಸಾಧನೆಯನ್ನು ಮಹತ್ವದ ಮೈಲಿಗಲ್ಲು ಎಂದು ಬಣ್ಣಿಸಿದೆ. ಜಾಗತಿಕವಾಗಿ ಬಡತನದ ಮಾನದಂಡವನ್ನು ಎತ್ತರಿಸಿದಾಗಲೂ, ಭಾರತವು ತನ್ನ ಬಡತನದ ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ಕಡಿಮೆಗೊಳಿಸಿದೆ. ಈ ಯಶಸ್ಸು, ಭಾರತದ ಆರ್ಥಿಕ ನೀತಿಗಳು ಮತ್ತು ಜನಕೇಂದ್ರಿತ ಯೋಜನೆಗಳ ಯಶಸ್ವಿ ಅನುಷ್ಠಾನವನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ.
ತೀವ್ರ ಬಡತನ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದ್ದರೂ, ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಸಾಮಾಜಿಕ-ಆರ್ಥಿಕ ಅಸಮಾನತೆಗಳು ಇನ್ನೂ ಇವೆ. ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಇನ್ನೂ ಕೆಲವು ಜನರಿಗೆ ಮೂಲಭೂತ ಸೌಕರ್ಯಗಳಾದ ಶಿಕ್ಷಣ, ಆರೋಗ್ಯ, ಮತ್ತು ಉದ್ಯೋಗದ ಅವಕಾಶಗಳು ಸಿಗದಿರುವುದು ಸವಾಲಾಗಿದೆ. ಈ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸಲು, ಸರ್ಕಾರವು ತನ್ನ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಇನ್ನಷ್ಟು ಗಟ್ಟಿಗೊಳಿಸಬೇಕಿದೆ.
