2026ರ ವೇಳೆಗೆ 500 ರೂಪಾಯಿ ನೋಟುಗಳು ಬ್ಯಾನ್ ಆಗಲಿವೆ ಎಂಬ ವೈರಲ್ ವೀಡಿಯೊವೊಂದು ಸಾಮಾಜಿಕ ಜಾಲತಾಣಗಳಲ್ಲಿ ಹರಿದಾಡುತ್ತಿದ್ದು, ಜನರಲ್ಲಿ ಗೊಂದಲ ಸೃಷ್ಟಿಸಿದೆ. ಈ ವೀಡಿಯೊವನ್ನು ಲಕ್ಷಾಂತರ ಜನರು ವೀಕ್ಷಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಆದರೆ, ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರ ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ (RBI) ಈ ವದಂತಿಯನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ತಳ್ಳಿಹಾಕಿದ್ದು, 500 ರೂಪಾಯಿ ನೋಟುಗಳು ಕಾನೂನುಬದ್ಧ ಚಲಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಉಳಿಯಲಿವೆ ಎಂದು ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಿವೆ. ಪ್ರೆಸ್ ಇನ್ಫಾರ್ಮೇಶನ್ ಬ್ಯೂರೋ (PIB) ಈ ಬಗ್ಗೆ ಅಧಿಕೃತ ಸತ್ಯ-ಪರಿಶೀಲನೆ ನಡೆಸಿ, ಈ ವಿಷಯ ಸುಳ್ಳು ಎಂದು ದೃಢಪಡಿಸಿದೆ.
ಜೂನ್ 2, 2025 ರಂದು ‘ಕ್ಯಾಪಿಟಲ್ ಟಿವಿ’ ಎಂಬ ಯೂಟ್ಯೂಬ್ ಚಾನೆಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಪೋಸ್ಟ್ ಆದ ಸುಮಾರು 12 ನಿಮಿಷಗಳ ವೀಡಿಯೊದಲ್ಲಿ, 2026ರ ಮಾರ್ಚ್‌ನಿಂದ 500 ರೂಪಾಯಿ ನೋಟುಗಳು ಹಂತಹಂತವಾಗಿ ರದ್ದಾಗಲಿವೆ ಎಂದು ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಈ ವೀಡಿಯೊ 4.5 ಲಕ್ಷಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ವೀಕ್ಷಣೆಗಳನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದೆ. ಆದರೆ, PIB ಈ ದಾವೆಯನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣ ಸುಳ್ಳು ಎಂದು ತಿರಸ್ಕರಿಸಿದ್ದು, RBI ಯಾವುದೇ ಇಂತಹ ಘೋಷಣೆಯನ್ನು ಮಾಡಿಲ್ಲ ಎಂದು ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಿದೆ. 500 ರೂಪಾಯಿ ನೋಟುಗಳು ಚಲಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಕಾನೂನುಬದ್ಧವಾಗಿರುತ್ತವೆ ಎಂದು PIB ಎಕ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಪೋಸ್ಟ್ ಮಾಡಿದೆ.
“‘ಕ್ಯಾಪಿಟಲ್ ಟಿವಿ’ ಯೂಟ್ಯೂಬ್ ಚಾನೆಲ್‌ನ ವೀಡಿಯೊದಲ್ಲಿ 2026ರ ಮಾರ್ಚ್‌ನಿಂದ 500 ರೂಪಾಯಿ ನೋಟುಗಳನ್ನು ರದ್ದುಗೊಳಿಸಲಾಗುವುದು ಎಂಬ ದಾವೆ ಸುಳ್ಳು. RBI ಯಾವುದೇ ಇಂತಹ ಘೋಷಣೆ ಮಾಡಿಲ್ಲ. 500 ರೂಪಾಯಿ ನೋಟುಗಳು ಕಾನೂನುಬದ್ಧವಾಗಿರುತ್ತವೆ.”
2016ರ ನವೆಂಬರ್ 8 ರಂದು, ಪ್ರಧಾನಿ ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ ಅವರು ನೋಟು ರದ್ದತಿ ಘೋಷಿಸಿದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ಹಳೆಯ 500 ರೂಪಾಯಿ ಮತ್ತು 1,000 ರೂಪಾಯಿ ನೋಟುಗಳನ್ನು ಚಲಾವಣೆಯಿಂದ ತೆಗೆದುಹಾಕಲಾಯಿತು. ಇದರ ಉದ್ದೇಶ ಕಪ್ಪು ಹಣ, ನಕಲಿ ನೋಟುಗಳು, ಮತ್ತು ಭಯೋತ್ಪಾದನೆಗೆ ಧನಸಹಾಯ ತಡೆಗಟ್ಟುವುದಾಗಿತ್ತು. ಎರಡು ದಿನಗಳ ಬಳಿಕ, ಹೊಸ 500 ರೂಪಾಯಿ ಮತ್ತು 2,000 ರೂಪಾಯಿ ನೋಟುಗಳನ್ನು ಚಲಾವಣೆಗೆ ತರಲಾಯಿತು. ಪ್ರಸ್ತುತ ಚಲಾವಣೆಯಲ್ಲಿರುವ 500 ರೂಪಾಯಿ ನೋಟುಗಳು ಮಹಾತ್ಮ ಗಾಂಧಿ ನ್ಯೂ ಸೀರೀಸ್ನ ಭಾಗವಾಗಿದ್ದು, ಇವುಗಳ ಗಾತ್ರ 66mm x 150mm ಆಗಿದೆ. ಈ ನೋಟುಗಳು ಹಸಿರು-ಬೂದು ಬಣ್ಣದ್ದಾಗಿದ್ದು, ಕೆಂಪು ಕೋಟೆ ಥೀಮ್ ಹೊಂದಿವೆ. ಭಾರತದ 17 ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ನೋಟಿನ ಮೌಲ್ಯವನ್ನು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ.
ಗೊಂದಲಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾದ ಆರ್‌ಬಿಐನ ಒಂದು ನಿರ್ದೇಶನವು 100 ರೂಪಾಯಿ ಮತ್ತು 200 ರೂಪಾಯಿ ನೋಟುಗಳ ಲಭ್ಯತೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಬ್ಯಾಂಕುಗಳಿಗೆ ಮತ್ತು ಎಟಿಎಂ ಆಪರೇಟರ್‌ಗಳಿಗೆ ಸೂಚನೆ ನೀಡಿತ್ತು. 2025ರ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 30ರ ವೇಳೆಗೆ 75% ಎಟಿಎಂಗಳು ಮತ್ತು 2026ರ ಮಾರ್ಚ್ 31ರ ವೇಳೆಗೆ 90% ಎಟಿಎಂಗಳು ಕಡಿಮೆ ಮೌಲ್ಯದ ನೋಟುಗಳನ್ನು ವಿತರಿಸಬೇಕೆಂದು ಆರ್‌ಬಿಐ ಆದೇಶಿಸಿತ್ತು. ಆದರೆ, ಇದರಲ್ಲಿ 500 ರೂಪಾಯಿ ನೋಟುಗಳನ್ನು ರದ್ದುಗೊಳಿಸುವ ಯಾವುದೇ ಉಲ್ಲೇಖವಿಲ್ಲ. ಈ ನಿರ್ದೇಶನವು ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗೆ ದೈನಂದಿನ ವ್ಯವಹಾರಗಳಿಗೆ ಕಡಿಮೆ ಮೌಲ್ಯದ ನೋಟುಗಳ ಲಭ್ಯತೆಯನ್ನು ಖಾತ್ರಿಪಡಿಸುವ ಉದ್ದೇಶವನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು.
PIB ಜನರಿಗೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಜಾಲತಾಣಗಳಲ್ಲಿ ಹರಡುವ ತಪ್ಪು ಮಾಹಿತಿಗೆ ಬಲಿಯಾಗದಂತೆ ಎಚ್ಚರಿಕೆ ನೀಡಿದೆ. ಯಾವುದೇ ಸುದ್ದಿಯನ್ನು ನಂಬುವ ಅಥವಾ ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳುವ ಮೊದಲು, ಅಧಿಕೃತ ಮೂಲಗಳಿಂದ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸುವಂತೆ ಸಲಹೆ ನೀಡಿದೆ. RBIನ ಅಧಿಕೃತ ವೆಬ್‌ಸೈಟ್‌ನಲ್ಲಿ 500 ರೂಪಾಯಿ ನೋಟುಗಳ ವಿವರಣೆಯು ಇನ್ನೂ ಮಹಾತ್ಮ ಗಾಂಧಿಯ ಚಿತ್ರ ಮತ್ತು ಕೆಂಪು ಕೋಟೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವುದನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ, ಯಾವುದೇ ರದ್ದತಿಯ ಸೂಚನೆ ಇಲ್ಲ.
“ತಪ್ಪು ಮಾಹಿತಿಗೆ ಬಲಿಯಾಗಬೇಡಿ. ಯಾವುದೇ ಸುದ್ದಿಯನ್ನು ನಂಬುವ ಅಥವಾ ಶೇರ್ ಮಾಡುವ ಮೊದಲು ಅಧಿಕೃತ ಮೂಲಗಳಿಂದ ಪರಿಶೀಲಿಸಿ.”
