ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಹರಿಯುತ್ತಿರುವ ಪ್ರಮುಖ ನದಿಗಳ ನೀರು ನೇರವಾಗಿ ಕುಡಿಯಲು ಯೋಗ್ಯವೇ? ಈ ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ಉತ್ತರ ಹುಡುಕುವಾಗ ರಾಜ್ಯ ಮಾಲಿನ್ಯ ನಿಯಂತ್ರಣ ಮಂಡಳಿ (KSPCB) ನಡೆಸಿದ ಇತ್ತೀಚಿನ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳು ಆಘಾತಕಾರಿ ಸತ್ಯವನ್ನು ಬಯಲು ಮಾಡಿವೆ. ರಾಜ್ಯದ 12 ಪ್ರಮುಖ ನದಿಗಳ ನೀರನ್ನು ಪರೀಕ್ಷಿಸಿದಾಗ, ಯಾವುದೇ ನದಿಯ ನೀರು ‘ಎ’ ದರ್ಜೆಯ ಗುಣಮಟ್ಟವನ್ನು ಹೊಂದಿಲ್ಲ ಎಂಬುದು ತಿಳಿದುಬಂದಿದೆ. ಈ ನದಿಗಳ ನೀರು ನೇರವಾಗಿ ಕುಡಿಯಲು ಸುರಕ್ಷಿತವಲ್ಲ. ಇದು ಜನರ ಆರೋಗ್ಯ, ಕೃಷಿ ಮತ್ತು ಪರಿಸರಕ್ಕೆ ದೀರ್ಘಕಾಲೀನ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತದೆ.
ರಾಜ್ಯ ಮಾಲಿನ್ಯ ನಿಯಂತ್ರಣ ಮಂಡಳಿ ಪ್ರತಿ ತಿಂಗಳು ಈ ನದಿಗಳ ನೀರನ್ನು ಪರೀಕ್ಷಿಸುತ್ತದೆ. ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಪರೀಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ 12 ನದಿಗಳ ನೀರನ್ನು 32 ವಿವಿಧ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿ ಪರೀಕ್ಷೆಗೊಳಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳು ನೀರಿನ ಗುಣಮಟ್ಟವನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸುವಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಪ್ರಮುಖ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತವೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ದ್ರಾವಣೀಯ ಆಮ್ಲಜನಕ (DO), ಬಯೋಕೆಮಿಕಲ್ ಆಕ್ಸಿಜನ್ ಡಿಮ್ಯಾಂಡ್ (BOD), ಕೋಲಿಫಾರ್ಮ್ ಬ್ಯಾಕ್ಟಿರಿಯಾ ಮತ್ತು ಫೆಕಲ್ ಕೋಲಿಫಾರ್ಮ್ ಬ್ಯಾಕ್ಟಿರಿಯಾಗಳ ಮಟ್ಟವನ್ನು ಅಳೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಅಂಶಗಳಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಅಸಮತೋಲನವಿದ್ದರೆ ನೀರಿನ ಗುಣಮಟ್ಟ ಕುಸಿಯುತ್ತದೆ.
ಪರೀಕ್ಷಾ ವರದಿಯ ಪ್ರಕಾರ
12 ನದಿಗಳ ಪೈಕಿ ಕೇವಲ ನೇತ್ರಾವತಿ ನದಿಯ ನೀರು ಮಾತ್ರ ‘ಬಿ’ ದರ್ಜೆಯ ಗುಣಮಟ್ಟವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಈ ದರ್ಜೆಯ ನೀರು ಸ್ನಾನಕ್ಕೆ ಅಥವಾ ಗೃಹ ಬಳಕೆಗೆ ಉಪಯೋಗಿಸಬಹುದು, ಆದರೆ ನೇರವಾಗಿ ಕುಡಿಯಲು ಸೂಕ್ತವಲ್ಲ. ನೇತ್ರಾವತಿ ನದಿ ಪಶ್ಚಿಮ ಘಟ್ಟಗಳಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿ ಮಂಗಳೂರು ಕಡೆಗೆ ಹರಿಯುತ್ತದೆ. ಇದರ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಕಡಿಮೆ ಕೈಗಾರಿಕೆ ಮತ್ತು ನಗರೀಕರಣವಿರುವುದರಿಂದ ಅದರ ನೀರು ಉತ್ತಮ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿದೆ. ಆದರೆ, ಉಳಿದ ನದಿಗಳ ಸ್ಥಿತಿ ಚಿಂತಾಜನಕವಾಗಿದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಕಾವೇರಿ, ತುಂಗಭದ್ರಾ, ಕೃಷ್ಣಾ, ಭೀಮಾ ಮುಂತಾದ ನದಿಗಳ ನೀರು ‘ಸಿ’ ಮತ್ತು ‘ಡಿ’ ದರ್ಜೆಗೆ ಸೇರಿವೆ.
‘ಸಿ’ ದರ್ಜೆಯ ನೀರು ಸಂಸ್ಕರಣೆ ಮಾಡಿದ ನಂತರ ಮಾತ್ರ ಕುಡಿಯಲು ಯೋಗ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ನೀರಾವರಿ ಅಥವಾ ಕೈಗಾರಿಕಾ ಬಳಕೆಗೆ ಸೂಕ್ತವಾಗಿರಬಹುದು, ಆದರೆ ನೇರ ಬಳಕೆಗೆ ಅಪಾಯಕಾರಿ. ಇನ್ನು ‘ಡಿ’ ದರ್ಜೆಯ ನೀರು ಮೀನುಗಾರಿಕೆ ಅಥವಾ ಇತರ ಕಡಿಮೆ ಸಂವೇದನಾಶೀಲ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಬಳಸಬಹುದು. ಈ ದರ್ಜೆಯ ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಮಾಲಿನ್ಯದ ಮಟ್ಟ ಹೆಚ್ಚಿರುವುದರಿಂದ ಜಲಚರಗಳ ಜೀವನಕ್ಕೂ ಧಕ್ಕೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ವರದಿಯಲ್ಲಿ ಮೂರು ನದಿಗಳ ನೀರು ‘ಡಿ’ ದರ್ಜೆಯಲ್ಲಿರುವುದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ, ಆದರೆ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ನದಿಗಳ ಹೆಸರುಗಳನ್ನು ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಿಲ್ಲ.
ಈ ಮಾಲಿನ್ಯಕ್ಕೆ ಮುಖ್ಯ ಕಾರಣಗಳೇನು?
ನಗರೀಕರಣದ ವೇಗದ ಬೆಳವಣಿಗೆ, ಕೈಗಾರಿಕಾ ತ್ಯಾಜ್ಯಗಳು, ಕೃಷಿ ರಾಸಾಯನಿಕಗಳು ಮತ್ತು ಒಳಚರಂಡಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಕೊರತೆಗಳು ಪ್ರಮುಖವಾಗಿವೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಬೆಂಗಳೂರು ಮತ್ತು ಮೈಸೂರುಂತಹ ನಗರಗಳ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ನದಿಗಳು ಹೆಚ್ಚು ಮಲಿನಗೊಂಡಿವೆ. ಕೈಗಾರಿಕಾ ಘಟಕಗಳು ತಮ್ಮ ತ್ಯಾಜ್ಯವನ್ನು ನೇರವಾಗಿ ನದಿಗಳಿಗೆ ಬಿಡುವುದು, ಒಳಚರಂಡಿ ಸಂಸ್ಕರಣಾ ಘಟಕಗಳ ಕೊರತಯಿಂದ ನೀರು ಮಲಿನಗೊಳ್ಳುತ್ತಿದೆ. ಇದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಆಮ್ಲಜನಕದ ಕೊರತೆ ಉಂಟಾಗಿ ಜಲಚರಗಳು ಸಾಯುತ್ತಿವೆ, ಮತ್ತು ಮಾನವ ಆರೋಗ್ಯಕ್ಕೂ ಹಾನಿಯಾಗುತ್ತಿದೆ. ಕೋಲಿಫಾರ್ಮ್ ಬ್ಯಾಕ್ಟಿರಿಯಾಗಳು ಹೆಚ್ಚಿದರೆ ಹೊಟ್ಟೆನೋವು, ಡೈರಿಯಾ ಮುಂತಾದ ರೋಗಗಳು ಹರಡುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ.
ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರ ಮತ್ತು ಮಾಲಿನ್ಯ ನಿಯಂತ್ರಣ ಮಂಡಳಿ ಈ ಸಮಸ್ಯೆಯನ್ನು ಪರಿಹರಿಸಲು ಹಲವು ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಕೈಗೊಳ್ಳಬೇಕು. ಮೊದಲನೆಯದಾಗಿ, ಕೈಗಾರಿಕಾ ಘಟಕಗಳ ಮೇಲೆ ಕಟ್ಟುನಿಟ್ಟಿನ ನಿಯಂತ್ರಣಗಳನ್ನು ಜಾರಿಗೊಳಿಸಬೇಕು. ತ್ಯಾಜ್ಯ ಸಂಸ್ಕರಣಾ ಘಟಕಗಳನ್ನು ಕಡ್ಡಾಯಗೊಳಿಸಿ, ಅನುಸರಣೆಯನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಬೇಕು.