ಡಿಜಿಟಲ್ ವ್ಯವಹಾರಗಳ ಹೆಚ್ಚಳದಿಂದ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ನಗದು ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದ್ದು, ATMಗಳಲ್ಲಿ ₹500 ನೋಟುಗಳು ಮಾತ್ರ ಸಿಗುತ್ತಿವೆ. ಈ ಚಿಲ್ಲರೆ ಸಮಸ್ಯೆಗೆ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ (RBI) ಪರಿಹಾರ ನೀಡಿದೆ. ₹100 ಮತ್ತು ₹200 ನೋಟುಗಳ ಲಭ್ಯತೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು RBI ಆದೇಶ ಹೊರಡಿಸಿದೆ.
RBI ಯ ಆದೇಶ ಏನು?
RBI ಆದೇಶದ ಪ್ರಕಾರ, 2025ರ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 30ರ ವೇಳೆಗೆ ದೇಶದ 75% ATMಗಳಲ್ಲಿ ₹100 ಮತ್ತು ₹200 ನೋಟುಗಳು ಲಭ್ಯವಿರಬೇಕು. ಈಗಾಗಲೇ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು ಈ ಗುರಿಯನ್ನು ಸಾಧಿಸಿದ್ದು, 73% ATMಗಳು ಈ ನೋಟುಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತಿವೆ. ಇದರ ಜೊತೆಗೆ, 2026ರ ಮಾರ್ಚ್ 31ರ ವೇಳೆಗೆ ಈ ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು 90%ಕ್ಕೆ ಏರಿಸುವ ಗುರಿಯನ್ನು RBI ನಿಗದಿಪಡಿಸಿದೆ.
CMS ಇನ್ಫೋಸಿಸ್ಟಮ್ಸ್ ವರದಿಯ ಪ್ರಕಾರ, 2024ರ ಡಿಸೆಂಬರ್ ಅಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ಕೇವಲ 65% ATMಗಳಲ್ಲಿ ₹100 ಮತ್ತು ₹200 ನೋಟುಗಳು ಲಭ್ಯವಿತ್ತು. ಆದರೆ, ಈಗ ಈ ಪ್ರಮಾಣ 73%ಕ್ಕೆ ಏರಿಕೆಯಾಗಿದೆ. ಇದು ಗ್ರಾಮೀಣ ಮತ್ತು ನಗರ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಚಿಲ್ಲರೆ ಸಮಸ್ಯೆಯನ್ನು ಕಡಿಮೆಗೊಳಿಸುವ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಮಹತ್ವದ ಕ್ರಮವಾಗಿದೆ.
ದೇಶದಲ್ಲಿ 60% ಜನರು ಇನ್ನೂ ನಗದು ವ್ಯವಹಾರವನ್ನೇ ಅವಲಂಬಿಸಿದ್ದಾರೆ. ₹100 ಮತ್ತು ₹200 ನೋಟುಗಳ ಲಭ್ಯತೆಯಿಂದ ದಿನನಿತ್ಯದ ವ್ಯವಹಾರಗಳು ಸುಲಭವಾಗುತ್ತವೆ. ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ, ಚಿಲ್ಲರೆ ಸಮಸ್ಯೆಯಿಂದಾಗಿ ವ್ಯಾಪಾರ-ವಹಿವಾಟಿನಲ್ಲಿ ತೊಂದರೆಯಾಗುತ್ತಿತ್ತು.
“₹100 ಮತ್ತು ₹200 ನೋಟುಗಳ ಲಭ್ಯತೆಯಿಂದ ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಚಿಲ್ಲರೆ ಸಮಸ್ಯೆ ಕಡಿಮೆಯಾಗುತ್ತದೆ,” ಎಂದು CMS ಕ್ಯಾಶ್ ಮ್ಯಾನೇಜ್‌ಮೆಂಟ್ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಅನುಷ್ ರಾಘವನ್ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.
ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಗೆ ಒತ್ತು
ಗ್ರಾಮೀಣ ಮತ್ತು ನಗರ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ₹100 ಮತ್ತು ₹200 ನೋಟುಗಳ ಬೇಡಿಕೆ ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ. ATMಗಳಲ್ಲಿ ₹500 ಮತ್ತು ₹2000 ನೋಟುಗಳು ಮಾತ್ರ ಲಭ್ಯವಿದ್ದರೆ, ಚಿಲ್ಲರೆ ಸಮಸ್ಯೆಯಿಂದ ವ್ಯಾಪಾರಿಗಳಿಗೆ ತೊಂದರೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಈಗ RBI ಯ ಈ ಆದೇಶದಿಂದ ಚಿಲ್ಲರೆ ನೋಟುಗಳ ಲಭ್ಯತೆಯಿಂದ ವ್ಯವಹಾರಗಳು ಸುಗಮವಾಗಲಿವೆ.
RBI ಯ ಗುರಿ
RBI ಯ ಗುರಿಯು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿದೆ: 2025ರ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 30ರ ವೇಳೆಗೆ 75% ATMಗಳಲ್ಲಿ ₹100 ಮತ್ತು ₹200 ನೋಟುಗಳ ಲಭ್ಯತೆಯನ್ನು ಖಾತ್ರಿಪಡಿಸುವುದು. ಇದನ್ನು 2026ರ ಮಾರ್ಚ್ 31ರ ವೇಳೆಗೆ 90%ಕ್ಕೆ ಏರಿಸುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಈ ಕ್ರಮವು ಗ್ರಾಮೀಣ ಮತ್ತು ನಗರ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ನಗದು ವ್ಯವಹಾರವನ್ನು ಸುಲಭಗೊಳಿಸಲಿದೆ.