ಅಮೆರಿಕಾದಿಂದ ತನ್ನ ಮೂರು ಪರಮಾಣು ಸ್ಥಾವರಗಳ ಮೇಲೆ ದಾಳಿಯಾದರೆ, ವಿಶ್ವದ ಪ್ರಮುಖ ತೈಲ ಮಾರ್ಗವಾದ ಹಾರ್ಮೂಜ್ ಜಲಸಂಧಿಯನ್ನು ಬಂದ್ ಮಾಡುವುದಾಗಿ ಇರಾನ್ ಬೆದರಿಕೆ ಹಾಕಿದೆ. ಇರಾನ್‌ನ ಸಂಸತ್ ಈ ಪ್ರಸ್ತಾವಕ್ಕೆ ಬೆಂಬಲ ಸೂಚಿಸಿದ್ದು, ಸರ್ವೋಚ್ಚ ರಾಷ್ಟೀಯ ಭದ್ರತಾ ಮಂಡಳಿಯ ಅಂತಿಮ ನಿರ್ಧಾರಕ್ಕೆ ಕಾಯಲಾಗಿದೆ. ಈ ಬೆದರಿಕೆಯಿಂದ ಜಾಗತಿಕ ತೈಲ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಆತಂಕ ಮನೆಮಾಡಿದ್ದು, ಭಾರತ ಸೇರಿದಂತೆ ಏಷ್ಯಾದ ದೇಶಗಳಿಗೆ ಇದು ಗಂಭೀರ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಬಹುದು.
ಹಾರ್ಮೂಜ್ ಜಲಸಂಧಿ ಎಂದರೇನು?
ಹಾರ್ಮೂಜ್ ಜಲಸಂಧಿಯು ಪರ್ಷಿಯನ್ ಕೊಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಓಮನ್ ಕೊಲ್ಲಿಯನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸುವ ಕಿರಿದಾದ ಜಲಮಾರ್ಗವಾಗಿದೆ. ಕೇವಲ 33 ಕಿಮೀ ಅಗಲವಿರುವ ಈ ಮಾರ್ಗವು ವಿಶ್ವದ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಮುಖ ತೈಲ ಸಾಗಣೆ ಚಾನಲ್ ಆಗಿದೆ. ಜಲಸಂಧಿಯ ಉತ್ತರ ಭಾಗವನ್ನು ಇರಾನ್ ನಿಯಂತ್ರಿಸಿದರೆ, ದಕ್ಷಿಣ ಭಾಗವನ್ನು ಓಮನ್ ನಿಯಂತ್ರಿಸುತ್ತದೆ. ಇರಾನ್‌ನ ಖೇಶ್ಮ್ ಮತ್ತು ಹಾರ್ಮೂಜ್ ದ್ವೀಪಗಳು ಈ ಮಾರ್ಗದ ರಕ್ಷಣೆಗೆ ತಂತ್ರಗತಿಯಲ್ಲಿ ಮಹತ್ವದ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ಸೌದಿ ಅರೇಬಿಯಾ, ಯುಎಇ, ಇರಾಕ್, ಕುವೈತ್‌ನಂತಹ ಗಲ್ಫ್ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ತೈಲ ರಫ್ತು ಈ ಮಾರ್ಗದ ಮೂಲಕವೇ ಜಗತ್ತಿಗೆ ತಲುಪುತ್ತದೆ.
ಜಾಗತಿಕ ತೈಲ ಸರಬರಾಜಿಗೆ ಪ್ರಮುಖ ಮಾರ್ಗ
ಪ್ರತಿದಿನ ಸುಮಾರು 20 ಮಿಲಿಯನ್ ಬ್ಯಾರೆಲ್ ತೈಲವು ಹಾರ್ಮೂಜ್ ಜಲಸಂಧಿಯ ಮೂಲಕ ಸಾಗುತ್ತದೆ, ಇದು ವಿಶ್ವದ ಒಟ್ಟು ತೈಲ ಸರಬರಾಜಿನ 20% ರಷ್ಟಿದೆ. ಈ ತೈಲದ ಶೇ.80ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಚೀನಾ, ಭಾರತ, ಜಪಾನ್ ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣ ಕೊರಿಯಾದಂತಹ ಏಷ್ಯಾದ ದೇಶಗಳಿಗೆ ತಲುಪುತ್ತದೆ. ಭಾರತದ ತೈಲ ಆಮದಿನ ಅರ್ಧಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಭಾಗ ಮತ್ತು ಅರ್ಧಕ್ಕೂ ಅಧಿಕ ಎಲ್‌ಎನ್‌ಜಿ (ನೈಸರ್ಗಿಕ ಅನಿಲ) ಸರಬರಾಜು ಈ ಮಾರ್ಗವನ್ನೇ ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ. ಈ ಜಲಸಂಧಿಯ ಬಂದ್ ಭಾರತದ ಇಂಧನ ವೆಚ್ಚವನ್ನು ಗಣನೀಯವಾಗಿ ಏರಿಕೆಗೊಳಿಸಬಹುದು.
ಇರಾನ್ಗೆ ಸಾಧ್ಯವೇ?
ಇರಾನ್‌ನ ಬಳಿ ಆಂಟಿ-ಶಿಪ್ ಕ್ಷಿಪಣಿಗಳು, ಸಬ್‌ಮರೀನ್‌ಗಳು, ಮತ್ತು ವೇಗದ ದಾಳಿಯ ದೋಣಿಗಳಿವೆ, ಇವು ಜಲಸಂಧಿಯಲ್ಲಿ ಹಡಗುಗಳ ಸಂಚಾರವನ್ನು ತಡೆಯುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ಖೇಶ್ಮ್ ದ್ವೀಪದಿಂದ ಇರಾನ್ ಸೇನೆಯು ಈ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ತಡೆಯಬಹುದು. ಆದರೆ, ಇದು ಇರಾನ್ಗೆ ಆರ್ಥಿಕವಾಗಿ ಆತ್ಮಹತ್ಯೆಗೆ ಸಮಾನವೆಂದು ತಜ್ಞರು ಎಚ್ಚರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇರಾನ್ ಕೂಡ ತನ್ನ ತೈಲ ರಫ್ತಿಗೆ ಈ ಮಾರ್ಗವನ್ನೇ ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ, ಮತ್ತು ಜಲಸಂಧಿಯ ಬಂದ್ ಇರಾನ್‌ನ ಆರ್ಥಿಕತೆಗೆ ತೀವ್ರ ಹಾನಿಯನ್ನುಂಟುಮಾಡಬಹುದು.
ಅಮೆರಿಕದ ಗೃಹ ಸಚಿವ ಮಾರ್ಕೋ ರುಬಿಯೋ, “ಹಾರ್ಮೂಜ್ ಜಲಸಂಧಿಯನ್ನು ತಡೆಯುವುದು ಇರಾನ್ಗೆ ಆರ್ಥಿಕ ಆತ್ಮಹತ್ಯೆಗೆ ಸಮಾನವಾಗಿದೆ,” ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. ಜೊತೆಗೆ, ಇಂತಹ ಕ್ರಮಕ್ಕೆ ಚೀನಾ, ಭಾರತ, ಮತ್ತು ಇತರ ಏಷ್ಯಾದ ದೇಶಗಳಿಂದ ತೀವ್ರ ವಿರೋಧ ವ್ಯಕ್ತವಾಗಬಹುದು. ಚೀನಾ, ಇರಾನ್‌ನ ಪ್ರಮುಖ ತೈಲ ಖರೀದಿದಾರರಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದ್ದು, ಈ ಕ್ರಮವನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸದಿರಬಹುದು.
ಜಲಸಂಧಿ ಬಂದ್‌ನಿಂದ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಏನು ಪರಿಣಾಮ?
ಭಾರತದ ತೈಲ ಆಮದಿನ ಶೇ.85ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಭಾಗವು ಗಲ್ಫ್ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಿಂದ ಬರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಇದರ ಗಣನೀಯ ಭಾಗವು ಹಾರ್ಮೂಜ್ ಜಲಸಂಧಿಯ ಮೂಲಕವೇ ಸಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಮಾರ್ಗವು ಬಂದ್ ಆದರೆ, ತೈಲ ಸರಬರಾಜಿಗೆ ವಿಳಂಬವಾಗಬಹುದು ಮತ್ತು ಸಾಗಣೆ ವೆಚ್ಚವು ಗಗನಕ್ಕೇರಬಹುದು. ಇದರಿಂದ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಪೆಟ್ರೋಲ್, ಡೀಸೆಲ್, ಮತ್ತು ಎಲ್‌ಎನ್‌ಜಿ ಬೆಲೆಗಳು ಗಣನೀಯವಾಗಿ ಏರಿಕೆಯಾಗಬಹುದು, ಇದು ಒಟ್ಟಾರೆ ಆರ್ಥಿಕತೆಯ ಮೇಲೆ ದೊಡ್ಡ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಬಹುದು.
ಆದರೆ, ಭಾರತದ ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಂ ಸಚಿವಾಲಯವು, “ಜಾಗತಿಕ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಸಾಕಷ್ಟು ತೈಲ ಸರಬರಾಜು ಇದ್ದು, ಪರ್ಯಾಯ ಮಾರ್ಗಗಳ ಮೂಲಕ ತೈಲವನ್ನು ಆಮದು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು,” ಎಂದು ಭರವಸೆ ನೀಡಿದೆ. ಆದರೂ, ಸುತ್ತುಬಳಸಿನ ಮಾರ್ಗಗಳು (ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಕೇಪ್ ಆಫ್ ಗುಡ್ ಹೋಪ್) ಸಾಗಣೆ ಸಮಯ ಮತ್ತು ವೆಚ್ಚವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತವೆ, ಇದು ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಬೆಲೆಯ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಬಹುದು.
ಇರಾನ್‌ನ ಈ ನಿರ್ಧಾರದ ಸಾಧ್ಯತೆ ಕಡಿಮೆಯೇ?
ತಜ್ಞರ ಪ್ರಕಾರ, ಇರಾನ್ ಈ ಜಲಸಂಧಿಯನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಬಂದ್ ಮಾಡುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಕಡಿಮೆಯಿದೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣ:
-
ಆರ್ಥಿಕ ಅವಲಂಬನೆ: ಇರಾನ್‌ನ ತೈಲ ರಫ್ತಿನ ಶೇ.90ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಈ ಮಾರ್ಗದ ಮೂಲಕವೇ ಆಗುತ್ತದೆ. ಜಲಸಂಧಿಯ ಬಂದ್ ಇರಾನ್‌ನ ಆರ್ಥಿಕತೆಗೆ ತೀವ್ರ ಆಘಾತವನ್ನುಂಟುಮಾಡುತ್ತದೆ.
-
ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿರೋಧ: ಚೀನಾ, ಭಾರತ, ಮತ್ತು ಇತರ ದೇಶಗಳು ಈ ಕ್ರಮವನ್ನು ಖಂಡಿಸಬಹುದು, ಇದು ಇರಾನ್ಗೆ ರಾಜತಾಂತ್ರಿಕ ಒತ್ತಡವನ್ನುಂಟುಮಾಡಬಹುದು.
-
ಅಮೆರಿಕದ ಸೇನಾ ಬೆದರಿಕೆ: ಅಮೆರಿಕದ 5ನೇ ನೌಕಾಪಡೆಯು ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿದ್ದು, ಜಲಸಂಧಿಯನ್ನು ತೆರೆದಿಡಲು ಸೈನಿಕ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ ನಡೆಸಬಹುದು.
ಆದಾಗ್ಯೂ, ಇರಾನ್ ಈ ಜಲಸಂಧಿಯಲ್ಲಿ ಹಡಗುಗಳನ್ನು ತಡೆಯುವ, ವಶಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ, ಅಥವಾ ಕಿರುಕುಳ ನೀಡುವ ಮೂಲಕ ತೊಂದರೆಯನ್ನುಂಟುಮಾಡಬಹುದು, ಇದು ತೈಲ ಬೆಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಏರಿಕೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು.
ಜಾಗತಿಕ ಆರ್ಥಿಕತೆಗೆ ಪರಿಣಾಮ
ಹಾರ್ಮೂಜ್ ಜಲಸಂಧಿಯ ಬಂದ್‌ನಿಂದ ತೈಲ ಬೆಲೆಗಳು ದಾಖಲೆಯ ಗರಿಷ್ಠ ಮಟ್ಟಕ್ಕೆ ಏರಬಹುದು. 2024ರ ಅಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ತೈಲ ಬೆಲೆಯು ಬ್ಯಾರೆಲ್‌ಗೆ $80-90 ಇದ್ದರೆ, ಈ ಬಂದ್‌ನಿಂದ ಅದು $150-$200ಕ್ಕೆ ಏರಬಹುದು ಎಂದು ತಜ್ಞರು ಎಚ್ಚರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇದು ಜಾಗತಿಕ ಆರ್ಥಿಕತೆಯನ್ನು ಕಂಗೆಡಿಸಬಹುದು, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ತೈಲ-ಅವಲಂಬಿತ ದೇಶಗಳಾದ ಭಾರತ, ಚೀನಾ, ಮತ್ತು ಯುರೋಪ್‌ಗೆ.